Om na te kunnen gaan of er okselklieren zijn aangetast, wordt in veel gevallen de schildwachtklierprocedure uitgevoerd. Als echter voor de operatie door een punctie van een okselklier is gebleken dat een okselklier is aangetast, zal een volledig okselkliertoilet worden uitgevoerd.
Bij een volledig okselkliertoilet worden alle lymfeklieren uit de oksel verwijderd aan de zijde waar de borstkanker zich bevindt. Het aantal aangetaste lymfeklieren geeft het stadium van de ziekte weer, waarop de nabehandeling kan worden afgestemd.
Tijdens de operatie verwijdert de chirurg het weefsel uit de oksel, waarin de lymfeklieren zich bevinden. Het weefsel wordt naar het laboratorium gestuurd voor onderzoek op aanwezigheid van kankercellen. De uitslag is na ongeveer één week bekend.
Het verwijderen van de lymfeklieren kan aanleiding geven tot klachten, zoals:
- gevoelsstoornis onder de arm en aan de zijkant van de romp;
- verhoogde gevoeligheid voor infecties aan de arm;
- bewegingsbeperking van de schouder;
- een dikke arm (lymfoedeem).
Na de operatie is het vaak prettig uw arm te ondersteunen met één of twee kussens. Dit vermindert ook de kans op stuwing van vocht in de arm. De verpleegkundige kan u hierbij helpen. Bewegen is echter niet schadelijk voor de wondgenezing en zelfs goed voor de circulatie van het lymfevocht. Wees niet bang om uw arm te gebruiken op geleide van de pijnklachten. Dit betekent niet forceren en niet overbelasten.
Als gevolg van de operatie kunt u vanwege (angst voor) pijn de arm vaak minder goed bewegen. Hierdoor vermindert de spierkracht en kan verstijving in de gewrichten ontstaan. De dag na de operatie komt de fysiotherapeut bij u langs om voorlichting en beweeginstructies te geven. Dit om de kans op blijvende klachten van de arm en/of schouder te voorkomen. Er worden oefeningen met u doorgenomen die u thuis kunt voortzetten.
Ook zal met u de mogelijkheid besproken worden om verder begeleid te worden door een fysiotherapeut. Het is de bedoeling dat de functie van de arm en schouder zich herstelt naar het niveau van voor de operatie.
Bij de operatie kunnen een aantal gevoelszenuwen beschadigd raken. Deze lopen door het operatiegebied en zijn tijdens de operatie moeilijk te zien. Meestal zal de huid van het okselgebied en de achterzijde van de arm hierdoor doof en onaangenaam aanvoelen bij het aanraken. Dit dove gevoel kan levenslang zijn. In plaats van een doof gevoel kan ook zenuwpijn (neuropathische pijn) ontstaan. De klachten kunnen bestaan uit een tintelend, zeurend, brandend of prikkend gevoel. In de meeste gevallen verminderen deze klachten na verloop van tijd. U kunt uw klachten bespreken met de specialist, mammacare verpleegkundige of fysiotherapeut.
Door het verwijderen van lymfeklieren uit de oksel ontstaat het risico op lymfoedeem in de arm, borst of romp. Lymfoedeem is een opeenhoping van lymfevocht, waardoor een zwelling ontstaat. Door de operatie zijn de lymfebanen in de oksel beschadigd. Het lichaam zal zelf echter een nieuwe weg zoeken voor het circuleren van het lymfevocht van de arm. Deze nieuwe balans is kwetsbaar en kan tijdelijk of blijvend verstoord raken. Lymfoedeem ontstaat dus niet altijd na een okselkliertoilet, maar het risico hierop blijft levenslang bestaan. Na de operatie is het verstandig geen infuus te laten inbrengen, geen bloedafname of injecties te laten verrichten en geen bloeddruk te laten meten aan de geopereerde arm.