Wat is dehydratie?
Dehydratie of uitdroging betekent een tekort aan vocht. Vooral oudere, kwetsbare patiënten drinken vaak (te) weinig. Door de ziekenhuisopname drinkt deze groep vaak nog minder dan normaal of helemaal niet. Daarom is het belangrijk om het drinken bij ouderen te stimuleren.
Hoe ontstaat uitdroging?
Naast te weinig drinken is ook te veel vochtverlies (door bijvoorbeeld langdurige diarree of braken) oorzaak van uitdroging. Tijdens periodes van hitte is het risico nog hoger.
Om uitdroging te voorkomen is het voor ouderen belangrijk dat zij minimaal 1,7 liter vocht per 24 uur innemen. In het ziekenhuis stimuleren we patiënten op diverse manieren om voldoende te drinken.
Hoe herken je uitdroging?
De verschijnselen bij uitdroging zijn:
- droge lippen en mond en daardoor moeilijker kunnen praten;
- droge huid en slijmvliezen van neus en ogen;
- ogen liggen dieper in de kassen;
- de tong is droog en bevat soms groeven of is verdikt;
- afnemende urineproductie, urine is donkerder van kleur;
- afnemend lichaamsgewicht;
- duizeligheid;
- lusteloosheid of sufheid;
- delier (acute verwardheid).
Welke patiënten lopen (meer) risico?
De volgende groepen patiënten lopen meer risico op uitdroging:
- patiënten die een CVA (beroerte) hebben gehad;
- patiënten met delier (acute verwardheid);
- patiënten bekend met dementie;
- patiënten met slikstoornissen;
- patiënten met neurologische aandoeningen zoals Multiple Sclerose (MS) of de ziekte van Parkinson;
- patiënten ouder dan 70 jaar.
Wat zijn de gevolgen van uitdroging?
Uitdroging bij kwetsbare ouderen is een groot gezondheidsprobleem wat kan leiden tot verschillende complicaties en/of een langere ziekenhuisopname. Door uitdroging kunnen stoornissen ontstaan in het cognitief en mentaal functioneren. Vaak ontstaat een toestand van acute of toegenomen verwardheid (delier). Bij ouderen treedt vaak een blijvend functieverlies op.
Er kunnen ook allerlei lichamelijke ongemakken ontstaan, zoals pijnlijke spieren, hoofdpijn, droge huid en misselijkheid. Ook blaasontsteking, nierstenen, constipatie/obstipatie (verstopping) zijn een mogelijk gevolg van uitdroging. Tot slot verhoogt het ook het risico op sterfte.
Wat kan ik doen om uitdroging te helpen voorkomen?
Om uitdroging te voorkomen is het belangrijk dat de patiënt voldoende drinkt. U kunt op verschillende manieren helpen:
- bied hulp aan bij het drinken;
- geef drinken dat de patiënt lekker vindt;
- herinner de patiënt eraan te drinken. Dit blijkt bij veel ouderen te helpen, vooral bij ouderen met geheugenproblemen;
- zorg voor de beschikbaarheid van water. Een flesje kan handig zijn, maar ook het aanbieden van vocht in felgekleurde bekers.
Waarom helpen felgekleurde bekers?
Kleur prikkelt onze zintuigen. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat mensen met cognitieve stoornissen meer eten en meer drinken bij het gebruik van tafelgerei in een opvallende kleur. De kleur zelf is daarbij minder belangrijk dan het contrast. Een rode beker op een rode tafel werkt minder goed dan een rode beker op een witte tafel.
De kleur geeft de patiënt een visuele prikkel om te drinken, waardoor het risico op dehydratie verkleint. Uiteraard kunt u felgekleurde bekers ook heel goed bij de patiënt thuis gebruiken.
September 2025
