Een artikel van Jeffrey Kutterink in de PZC over de coronazorg in het ziekenhuis
Het zal je maar gebeuren. Dat je met corona in het ziekenhuis belandt en er geen plek voor je is. Dat je zelfs naar Groningen moet. Of Dortmund. ,,Vreselijk is dat.”
Ze doen het pas als alle andere mogelijkheden uitgeput zijn: je vervoeren naar een ander ziekenhuis, soms heel ver weg. ,,Dat gesjouw met patiënten is niet wat we willen”, benadrukt crisismanager Lex Dekkers van ZorgSaam Ziekenhuis in Terneuzen. ,,We gaan tot het uiterste om een extra bed vrij te maken zodat onze Zeeuwse patiënten niet ver weg hoeven. Maar het is passen en meten. Steeds weer.”
Hoe de ziekenhuizen Adrz en ZorgSaam er zelf ook van balen, soms kan het echt niet anders. Omdat ze vol liggen. In Goes is de nood nu zo hoog dat Adrz regelmatig mensen naar elders overbrengt. Afgelopen week ging het om zeven mensen. Voor vijf Zeeuwen moest elders een plek op een intensive care worden gezocht; voor twee mensen een bed op een coronaverpleegafdeling. Soms worden ze zelfs met een helikopter gebracht.
Weg uit je eigen ziekenhuis, dat is ingrijpend
Vorige week moesten twee Zeeuwen zelfs naar Duitsland. Naar ziekenhuizen in Dortmund en Witten. Een met een ambulance, de ander met de heli. En deze week werd iemand naar Groningen gevlogen. ,,Zoiets is heel ingrijpend voor een patiënt én de familie”, realiseert crisismanager Wim Goudswaard van Adrz zich. Zijn collega Lex Dekkers van ZorgSaam beaamt het. ,,Ja, dat betekent nogal wat.”
Natuurlijk, in beide ziekenhuizen bereiden ze coronapatiënten er vooraf al op voor. Dat er een kans is dat je – in het uiterste geval – naar een ander ziekenhuis moet. Maar elke patiënt hoopt dat het niet hoeft. Dus als het toch zover is, komt de boodschap hard aan, weten de crisismanagers. ,,Heel veel mensen worden er emotioneel van. Begrijpelijk. Het is niet niks”, zegt Goudswaard.
Al zit de grootste weerstand vaak bij de familie. ,,Er is soms veel discussie”, vertelt Dekkers. ,,De medisch specialisten en verpleegkundigen staan de patiënt en de familie te woord en zij krijgen alle vervelende opmerkingen.”
Klopt, zegt Goudswaard. ,,Natuurlijk zijn er families die begrip tonen voor de situatie. Maar er zijn er ook die heel boos worden. Die willen het niet accepteren. Dat is lastig. We moeten er gezamenlijk uit komen, want een patiënt moet toestemming geven voor vervoer naar een ander ziekenhuis. Ik heb nog niet meegemaakt dat een patiënt of familie medewerking weigert.”
Crisismanager Lex Dekkers van ZorgSaam Ziekenhuis in Terneuzen. © Kelly Thans
Je ligt niet zomaar in een ander ziekenhuis
Goed, dan is er toestemming, maar dan lig je nog niet zomaar in een ander ziekenhuis. Allereerst gelden strenge, landelijke, criteria voor het vervoer van coronapatiënten. Zo moet iemand stabiel genoeg zijn om te kunnen ‘uitplaatsen’, zoals het in jargon heet. Bovendien moet er ergens anders ook plek zijn. Immers, alle ziekenhuizen in het land staat het water aan de lippen.
Hoe zo’n zoektocht werkt? Als Adrz of ZorgSaam het niet meer aankunnen, melden ze dat bij het Regionaal Coördinatie Centrum Patiënten Spreiding. Dekkers: ,,Die kijkt of er binnen de ziekenhuizen in Zuidwest-Nederland/Rijnmond een bed voor iemand beschikbaar is.”
Dat bed kan er wel zijn, maar een ziekenhuis is niet verplicht om je op te nemen. Goudswaard: ,,Er is niemand die kan zeggen: dat ziekenhuis heeft ruimte en móet die patiënt overnemen. Het gaat op basis van samenwerking en onderling vertrouwen.”
Soms is er wel ergens een bed, maar geen vervoer
Zelfs als een ander ziekenhuis je wil, ben je er nog niet. ,,Soms is er wel een bed, maar geen vervoer”, vertelt Goudswaard. ,,Dan kunnen we niet anders dan wachten. Daar gaat soms wel een halve dag tot driekwart dag overheen. Dat legt extra druk op het ziekenhuis, en veel spanning bij medewerkers.”
Daar komt nog iets bij: ic-patiënten moeten met een speciale ambulance worden vervoerd, de Mobiele Intensive Care Unit (MICU). ,,Een ic op wielen. Met zelfs een intensivist en een verpleegkundige aan boord. Vervoer naar een corona-afdeling van een ander ziekenhuis gaat in principe met een normale ambulance.”
In de buurt geen plek? Dan kun je in de verste uithoeken terechtkomen
Maar wat als die ziekenhuizen in de wijde omgeving ook geen plek voor je hebben? ,,Dan wordt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding gebeld. Die kijkt of er ergens anders een bed beschikbaar is. Dat kan dwars door heel Nederland zijn, van Tilburg en Breda, tot aan Utrecht en Groningen. Eigenlijk overal en nergens. Waar maar ruimte is.” Soms is dat zelfs in Duitsland. ,,Duitsland heeft twintig ic-bedden gereserveerd voor Nederlandse patiënten. In twee ervan liggen nu dus Zeeuwen. Voordat iemand met een heli gaat, moet wel duidelijk zijn of iemand veilig door de lucht kan worden vervoerd. Over hoe je patiënten en familie informeert zijn landelijke afspraken gemaakt. Het is allemaal geregeld, maar elke keer weer moeten al die schakels bij elkaar komen.”
De situatie in Adrz en ZorgSaam verschilt nogal
Er is een groot verschil met eerdere coronagolven. Toen namen beide Zeeuwse ziekenhuizen veel mensen over van andere ziekenhuizen. Nu is het vooral ZorgSaam die dat nog kan. Niet omdat het daar rustig is. Integendeel. Maar er zijn nu net iets vaker dan in Goes bedden beschikbaar op met name de coronaverpleegafdeling. ,,Wij hebben tot nu toe niet veel mensen over hoeven brengen naar andere ziekenhuizen”, zegt Dekkers. ,,Het is een aantal keer gebeurd, omdat het op de ic heel vol lag. Mensen zijn toen naar Rotterdam en Gorinchem verplaatst.”
Hij vertelt dat ze bij ZorgSaam vaak juist ‘de andere kant van het verhaal horen’. ,,Van mensen die uit bijvoorbeeld Rotterdam naar Terneuzen worden gebracht. Patiënten en familie zijn ons dankbaar dat ze hier terecht kunnen. Het is heel schrijnend als je hun verhalen hoort. Van patiënten die een hele nacht op de spoedeisende hulp hebben gelegen, omdat er geen bed voor hen was en ze lagen te wachten op overplaatsing.”
Het is en blijft een enorme puzzel, zegt Dekkers. ,,Theoretisch heb je de kans dat er een patiënt uit Rotterdam naar Terneuzen komt, en een dag later een patiënt uit Terneuzen moet overplaatsen naar Dordrecht. Maar we proberen dat uiteraard zoveel mogelijk te voorkomen.”
Bron: PZC.nl – 18 december 2021